برنامه كشوري پيشگيري و كنترل ديابت نوع دو در سال 1383 در نظام سلامت كشور ادغام گرديد و غربالگري ديابت در مناطق روستايي به صورت فعال هر سه سال يكبار و در مناطق شهري از سال 1389 به صورت غيرفعال و سالانه صورت مي‌گيرد. هدف كلي برنامه، پيشگيري و كنترل بيماري ديابت و عوارض ناشي از آن مي باشد.
اهداف اختصاصي برنامه عبارتند از:
1. پيشگيري اوليه: كاهش بروز و شيوع ديابت نوع 2 در افراد پره ديابتي ( IFG & IGT)
2. پيشگيري ثانويه: پيشگيري، كاهش و تاخير در بروز عوارض كوتاه و دراز مدت ديابت (تغيير در مسير طبيعي بيماري و توقف پيشرفت بيماري )
3. پيشگيري ثالثيه: كاهش و تاخير در بروز معلوليت و ناتوانيها و مرگ حاصل از عوارض ديابت و كاهش سالهاي از دست رفته عمر افراد مبتلاء به ديابت.
بازده نهائي برنامه عبارتند از:
1.كاهش هزينه هاي اقتصادي ناشي از بيماري ديابت و عوارض آن،
2. كاهش ناتوانيهاي حاصل از بيماري ديابت و عوارض آن،
3. كاهش مرگ ناشي از بيماري ديابت و عوارض آن،

4. افزايش طول عمر مفيد بيماران ديابتي.

عنوان انتظارات از واحد هاي محيطي:
1- ارتقاء اطلاعات علمي و دستورالعملي پرسنل تحت پوشش در راستاي برنامه كنترل و پيشگيري از فشارخون بالا و ديابت 
2- اجراي فاز غربالگري، بيماريابي ، پيگيري و مراقبت در برنامه كنترل وپيشگيري از فشارخون بالا و ديابت
3- بررسي وضعيت موجود پوشش هاي فاز غربالگري و بيماريابي طرح غربالگري فشارخون بالا و ديابت بر اساس فرم شماره 2 برنامه و مديريت و برنامه ريزي به منظور دستيابي به پيشرفت قابل قبول ماهيانه و تزايدي پوشش غربالگري و بيماريابي فشارخون بالا و ديابت در جمعيت تحت پوشش
4- بررسي نحوه ثبت اطلاعات آماري در فرم هاي مربوطه، بويژه فرم هاي شماره 1 ، 2 ، 4 و 5 برنامه غربالگري فشارخون بالا و ديابت و همچنين فرم گزارش آماري ماهيانه برنامه هاي اجرايي واحد غيرواگير و تطابق با مستندات موجود و رفع اشكال و ارسال پس از بازبيني نهائي به ستاد مبارزه با بيماري ها
5- ارسال به موقع گزارشات و فرم هاي آماري و اطلاعات مورد نياز درخواستي براساس دستورالعمل و درخواست ستاد گروه مبارزه با بيماري ها
- ارسال ماهيانه : فرم شماره 2 برنامه غربالگري فشارخون بالا و ديابت
فرم گزارش آمار ماهيانه برنامه هاي اجرائي گروه مبارزه با بيماري ها " غيرواگير"
- ارسال فصلي : فرم شماره 5 برنامه كنترل و پيشگيري از فشار خون بالا و ديابت
- ارسال ساير فرم ها و اطلاعات درخواستي برحسب نياز و درخواست ستاد از واحد هاي محيطي
6- ارتقاء كمي و كيفي مراقبت هاي صورت پذيرفته در راستاي برنامه كنترل و پيشگيري از فشار خون بالا و ديابت پيرو برسي وضعيت موجود حاصل بازديد ميداني و تجزيه و تحليل هاي استخراجي از فرم شماره 5
مراقبت : حداقل هرماه يكبار توسط بهورز
حداقل هرسه ماه يكبار توسط پزشك
پيگيري : حداقل سه روز بعد از عدم مراجعه در موعد مقرر
آزمايش FBS : توسط دستگاه گلوكومتر براساس نياز تشخيص پزشك و در شرايط اورژانسي
تست وريدي قندخون حداقل هر سه ماه يكبار
HbA1C : حداقل دوبار درسال و هربار در دو مرحله
درصورت نياز و درصورت تشخيص و بنابر دستورالعمل، بهورز و پزشك و با نظارت كاردان / كارشناس منطقه مراقبت ها و انجام آزمايشات بدون در نظر گرفتن موعد مقرر بايستي تكرار شود.
ارتقاء كمي و كيفي آموزش ها جهت گروه هدف هاي تحت پوشش با هدف ايجاد رفتار بهداشتي
7- تجزيه و تحليل و تفسير وضعيت موجود با بازديد ميداني و بررسي مستندات و درنتيجه برنامه ريزي و مديريت منطقه به منظور رفع اشكال و ارتقاء برنامه هاي در دست اقدام
8- تأمين اقلام و تجهيزات مورد نياز اجراي برنامه غربالگري فشارخون بالا و ديابت
9- افزايش هماهنگي مسئولين منطقه اي اجراي برنامه هابه واسطه كاردان / كارشناس مرتبط با ستاد مبارزه با بيماري ها
10- تأكيد بر نظم و ترتيب و خوش سليقگي در راستاي اجراي مراحل مختلف برنامه هاي در دست اقدام " ((بايگاني اطلاعات و فرم ها، طرح هاي ابتكاري كمك كننده در پيشرفت برنامه، پرونده هاي مراقبتي فشار خون بالا و ديابت و ....))
11- تأكيد بر تشخيص به موقع عوارض
12- غربالگري افراد پره ديابتيك بصورت ساليانه
13- اجراي برنامه هاي نظارتي براساس برنامه زمان بندي منظم از خانه هاي بهداشت و تهيه گزارش و پس خوراند به آن خانه و سطوح بالاتر و ثبت جامع نكات و ملاحظات در دفتر ثبت بازديد.

...